Japonya: Geleceğe Hoş Geldiniz!

Hazırlayan: Aslıhan Arıkan, ASD Genel Sekreteri

Japonya'daki Ambalaj uzmanları, Ambalaj Sektörünün geleceğine yönelik değerlendirme raporunu ve sektörün 2030 Vizyonunu birkaç yıl önce açıklamıştı. İki yıl önce ziyaret etme fırsatı bulduğumuz Tokyo Pack fuarı da geleceğin Ambalajlarla şekilleneceğini kanıtlıyordu.

Japonya Ambalaj Sektörünün 2030 Vizyonuna yönelik rapor, kuruluşunun 30. Yıldönümünü kutlayan Japon Ambalaj Uzmanları Enstitüsü'nün (ICPPJ) iki yıl süren projesinin ardından hazırlanmış. Japon Ambalaj Enstitüsü JPI'ya bağlı kuruluşlardan biri olan ICPPJ gönüllü bir meslek kuruluşu olup JPI tarafından da onaylanan ambalaj uzmanlarından oluşmaktadır. Amaçlarının toplumun, ekonominin ve insanların yaşam tarzının değişimini ambalaj penceresinden görebilmek olduğunu belirtiyorlar. Ülkedeki teknolojik gelişmelerin boyutu ve derinliği ölçülemiyor. Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) gibi teknolojiler kayda değer gelişmeler gösterirken, ambalaj sektörünü etkileyecek sosyal yapı da büyük ölçüde değişmekte. Japon ambalaj uzmanları da geleceği sadece geçmişin/şimdinin bir devamı olarak değil sürdürülebilir toplumlar için Ambalaj geliştirerek belirlemek istiyorlar.

Raporda Ambalaj Sektörü için öne çıkan başlıklar ise şöyle belirlenmiş:

Küresel, Dijital ve Sürdürülebilir Toplum,

• Gıda İsrafı,
• Tüketiciler,
• Ambalajın İnterneti - IoP,
• Akıllı Lojistik.

Şirketlerin, 2030 yılına kadar Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri çerçevesinde sosyal çalışmalarını sürdürmesi; CO₂ salınımını azaltmak, gıda israfını önlemek ve sürdürülebilir plastik ambalajlar geliştirmeyi/kullanmayı ilk sıraya koymak üzere aksiyon alacakları tahmin ediliyor.

Sürdürülebilir Toplum olmak Japonlar için çok önemli. Okyanustaki malzeme atıklarından oluşan kirlilik ada ülkesi olan Japonya'yı doğrudan etkiliyor. Bu yüzden 2030 yılına kadar tüm plastiklerin ya tekrar kullanılabilir ya da geri dönüştürülebilir olması isteniyor. Plastikler için %50 geri dönüşüm hedefi de belirlenmiş. 2015 yılında Japonya'da katı atıkların toplam geri dönüşüm oranı %20 olarak rapor edilmektedir. Çünkü ülkede yakma yoluyla atıklar geri kazanılmaktadır (incineration). Ancak, Döngüsel Ekonomi prensipleri çerçevesinde 2030 yılında daha çok geri dönüşüm yapan bir toplum olmak hedefleniyor. Plastikler de geri dönüşümde önemli bir paya sahip olacak.

Pandemiden Önce Japon Ambalaj Endüstrisinin Odaklandığı 10 Konu

1. İşgücü azalmasını ortadan kaldırmak için Ambalaj Robotlarının geliştirilmesi

Japonya'da hızla azalan işgücüne karşın robotların performansı dikkat çekmektedir. Ambalajlama sektöründe insanlarla birlikte çalışan yardımcı Ambalaj Robotları geliştirilmektedir. Kutulama ve etiketlemede verimliliği arttıran robotlar artmakta. Ayrıca, 2017 yılından beri yumuşak ve sert meyveleri birbirinden ayırabilen yeni bir meyve toplayıcı robot el de geliştirilmiş ve hasat sırasında kullanılıyor. Bu teknolojilerin önümüzdeki 10 yılda daha da geliştirilmesi planlanıyor.

Tablo: Pandemiden önce Amazon depolarında kullanılan robotların yıllara göre değişimi (dünya geneli).

2. Elektronik ticaretten dolayı kullanılmış oluklu mukavva fiyatı artmış

Elektronik ticaretin artması ve bununla birlikte yakıt ve lojistik maliyetlerinin artması sonucunda kullanılmış oluklu mukavvaya duyulan talep artmış.

3. Beş büyük market zinciri 2025'e kadar elektronik ürün etiketlerine geçiş yapmayı kabul etmiş

Japonya Ekonomi, Ticaret ve Endüstri Bakanlığı ve beş büyük market zinciri, tüm ürünler için elektronik etiket kullanmaya karar vermiş. Bunun yılda 100 milyar adeti kapsayacağı tahmin ediliyor. Bu karar doğrultusunda bir bildiri de yayınlamışlar. Bu bildiride herhangi bir ürüne takılacak elektronik etiketin 1 Japon Yeni'nden fazla olmaması konusunda mutabık olduklarını belirtiyorlar. Tüm ürünlerin RFID ile takip edilebileceği bir düzen kurulması gerekiyor.

4. FSC sertifikalı oluklu mukavvanın kullanılmaya başlanması

Uluslararası orman yönetimi sertifikasyon sistemi olan FSC® Sertifikası (Orman Sertifikasyon Sistemi), Orman Yönetim Sertifikası (FM Sertifikası) ve Orman Koruma ve Gözetim sertifikası (CoC Sertifikası) almış kâğıt ürünler yaygın olarak kullanılmaya başlanmış. En büyük bira üreticisi yıl sonu itibariyle altılı grup ambalajı için kullandıkları karton ambalajlar yerine FSC sertifikalı ürünler kullanmaya başlayacağını duyurmuş. Bu üretici 2020 yılının sonuna kadar tüm diğer kartonları ve oluklu mukavvaları da değiştireceğini ilan etmiş.

5. Büyük bir hammadde şirketinin imalat tesisinin faaliyetleri altı aylığına durmuş

28 Eylül 2018 tarihinde büyük bir polipropilen firmasının üretim tesisinde bir sorun çıkmış ve tesis hemen kapatılmış. Japonya'da ambalaj hammaddesi olan polipropilen üretim kapasitesinin yaklaşık %10'u (300.000 ton) bu fabrika tarafından tedarik edildiğinden, restorasyon sürecince yeterli hammadde olmadığından sektör olumsuz etkilenmiş.

6. CO₂ emisyonlarını azaltıcı ambalaj malzemelerinin geliştirilmesi

Japonya plastik gıda ambalajlarının birçoğu enerji sağlamak için yakma yöntemi ile geri kazanılıyor. Gıda ambalajları geliştirilirken CO₂ salınımını azaltan maddeler içeren yeni malzemelere odaklanılıyor. Örneğin Active Corporation tarafından imal edilen CO₂ azaltıcı madde reaksiyonu hızlandırıyor ve bu madde eklendiğinde ambalaj malzemesinin yanması sonucunda oluşan CO₂ emisyonları azalıyor. Bu bağlamda büyük bir gıda şirketi ambalaj malzemesine bu yapıştırıcı eklendiğinde CO₂ emisyonlarını %25 azaltan bir gıda ambalaj malzemesini kullanmaya karar vermiş.

7. “Ambalaj sayesinde gıda israfını azaltma sürecinin hızlandırılması”: Ambalajla gıda israfının azaltıldığına dair örnekler sunulmuş

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) türettiği bir terim olan “gıda israfı”, tüketilebilir/yenilebilir olan fakat son kullanma tarihi geçtiği veya arttığı için atılan gıdalar için kullanılmaktadır. Japonya'da yılda yaklaşık olarak 17 milyon tonluk gıda atıklarının beş ila sekiz milyon tonunun gıda israfı olduğu tahmin edilmektedir. MAFF (Japonya Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık Bakanlığı) Ambalajın gıda kaybını nasıl azalttığını gösteren örnekleri internet sitesinde yayınlıyor. MAFF internet sitesinde yeni ambalaj malzemeleri, ambalaj yapılarının nasıl geliştirileceği, yeni ambalaj teknolojilerinden nasıl faydalanılacağı örneklerle anlatılmaktadır. Tüketiciler gıda israfını önleyecek bir diğer yenilikçi ürün ise, akıllı telefonların hayatımızla entegrasyonuna güzel bir örnek olan akıllı buzdolapları.

8. QR kod ile birden fazla lisanda ürünle ilgili bilgiye ulaşılması

Bir baharat ambalajının dış kutusunda yer alan QR kodu akıllı bir telefonla okunduğunda, akıllı telefonda yapılandırılan dil otomatik olarak tanınabiliyor. Kullanıcının önceden bir uygulama yüklemesine veya özel ayarlar yapılandırmasına gerek kalmadan, kullanılan akıllı telefona göre ürün bilgisi İngilizce, Çince, Korece veya Japonca olarak gösterilebiliyor. Kullanım yöntemleri, pişirme yöntemleri, üretim bilgileri vb. birçok dilde ulaşılabiliyor. Bu ambalaj teknolojisi, Japon Ambalaj Yarışmasında Japon Yıldızı Ödülü de almış.

9. e-Ticaret satışlarının akıllı telefonlar aracılığıyla sürekli artması

2016'da yerli tüketiciler B2C için hizmetler hariç ürün satışlarına ait elektronik ticaret (e-ticaret) işlemlerinin pazar ölçeği 15,1 trilyon yen (bir önceki yıla göre %9,9'luk bir artış) genişlemiş. Hizmet satışlarına ait e-ticaret işlemlerinin pazar ölçeği ise 8 trilyon yen (bir önceki yıla göre %10,6 artış). Akıllı telefonlar aracılığıyla yapılan e-ticaret ürünler için %5,4 hizmetler için ise %32 artış göstermiş. Ürün satışları için e-ticaret oranları Çin'de yaklaşık %15 ABD'de %7 iken Japonya'da e-ticaret satışlarının pazar ölçeğinin genişlemeye devam edeceği tahmin edilmektedir. Elektronik ticaret satışlarının artmaya devam etmesinden dolayı perakende satış mağazalarının kapanacağı, eve teslim hizmetleriyle satılan ürün sayısının artmaya devam edeceği, elektronik ödemelerin daha da artacağı ve akıllı telefon ekranından alışveriş yapmanın daha da cazip hale geleceği öngörülmektedir.

Amazon arabaya teslimat (key in-car delivery)

10. Tokyo Pack Ambalaj Fuarı

Enstitü, Tokyo Pack Fuarının ülkede dinamik bir ambalaj sanayi oluşturmaya büyük katkıda bulunduğunu söylüyor. Ziyaret etme fırsatı da bulduğumuz 2018'de 27.si düzenlenen Tokyo Pack (Uluslararası Ambalaj Fuarı) iki yılda bir Ekim ayında gerçekleştiriliyor. Japonya'nın gelişmiş ambalaj teknolojisinin dünyaya tanıtıldığı ve küresel ölçekte bilgi alışverişinin sağlanmasına gayret ediliyor.

Kaynak: Japon Ambalaj Uzmanları Enstitüsü, Ekim 2018.

Kaynak: Japon Ambalaj Enstitüsü, Ekim 2018.