Daha az enerji, Daha az Malzeme, Daha çok Ambalaj
Dünya Ambalaj Sektörü, ambalaj üretiminde mümkün olan minimum malzeme kullanarak ambalaj üretimi konusunda çok detaylı çalışmalar yapmaya devam ediyor. Böylelikle mümkün olan minimum hammadde, doğal kaynakve enerji kullanımı ile sürdürülebilir bir ambalajın üretimini sağlar.Ulusal ve Uluslararası mevzuat da ambalaj üreticilerini ve ambalaj kullanıcılarını bu konuda çalışmalar yapmaları için yasal bir zorunluluk getirir. AB Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifine göre ambalajlar içerisinde ürün için temel şartları sağlamak kaydıyla minimum hacim ve ağırlıkta üretilmesi ve içeriğindeki tehlikeli madde en aza indirilmesi gerekmektedir.
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Temel Şartlar maddesinde de benzer yönergeler bulunmaktadır.Yine EN TS 13428'nolu standart Kaynak Azaltarak Önleme Standardıdır. Bu standartta da kaynağı azaltma ile önleme (ambalajın ağırlığını ve/veya hacmini azaltma) ve kalitatif önleme (ambalajdaki tehlikeli madde içeriğinin azaltılması ) olarak iki tür önleme tanımlanmaktadır. Önleme çalışmalarına başlamadan önce, öncelikle ürün için kritik alan tespiti yapılması gerekir. Kritik alan tespiti, ürünün korunması, ambalajın üretilmesi, ambalajlama/dolum süreci, lojistik(taşıma, depolama ve yükleme-boşaltma dahil), ürünün sunulması ve pazarlanması, bilgilendirme, güvenlik, mevzuat ve diğer tüm ilgili süreçlerde yapılmalıdır. Ambalaj üreticileri bütün bu yönetmelikleri ve teknolojik gelişmeleri takip ederek sürekli yeni ambalajlar tasarlamakta ve üretmektedirler.Ancak bu zorunluluklar olmasa bile ambalajda önleme çalışmaları tüm ambalaj üreten şirketler tarafından çok dikkatle takip edilmektedir. Çünkü önleme çalışmaları daha az kaynak kullanımı ile üretim gerçekleştirilmesine yardımcı olduğu için, minimum bir düzenleme üreticiye maksimuma ulaşan faydalar getirebilir. Gelişen teknoloji ile birlikte metal, cam, plastik ve karton ambalaj sektörleri, üretilen ambalajların ağırlıklarının azaltılması yönündeki çalışmaları hızlı bir şekilde sürdürmektedir. Bu konuda yeni hammadde ve prosesler formüle edilerek, fiziksel özellikleri daha iyi malzemeler üretmeyi mümkün kılan teknolojilerinde yardımıyla, ambalaj malzemelerinin ağırlığının azaltılması çalışmaları başarılı olmuştur.
Daha hafif oluklu mukavvaların kullanılması özellikle gelişmiş ülkelerdeki kâğıt ve karton ambalaj pazarlarında önemli bir eğilimdir. Avrupa'da hafif malzemelere yönelik kapasite artırımlarına gidildiği için, düşük ağırlıktaki oluklu mukavvalar giderek daha çok kullanılmaktadır.
Tablo 1: Global oluklu mukavva ağırlık eğilimler ve tahminler (2000-2008)
Metal (teneke ve alüminyum) içecek kutularında da benzer eğilimler görülmektedir. Avrupa'da teneke içecek kutusunun ortalama ağırlığının 1982 ile 2010 yılları arasında 36,2 gramdan 21 grama düştüğü rapor edilmektedir. Alüminyum kutuların ortalama ağırlığı ise aynı dönemde 18,6 gramdan 11,6 grama düşmüştür. 850 ML bir teneke konserve kutusunda ise 103,3 gr iken 2010 yılı rakamlarına göre 75,5 gr'a düşürüldüğü rapor edilmiştir.
Tablo 2: 1983-2003 yılları arasında Avrupa'daki alüminyum ve teneke içecek kutularında ağırlık azaltma değerleri
Avrupa'da folyo endüstrisinde önemli bir yere sahip olan alüminyum folyolarda hızla devam eden ölçek küçültme uygulamaları dikkat çekmektedir. 1960'dan beri tüm dünyada alüminyum esaslı ambalajların ortalama %35 hafiflediği bildirilmektedir.
Plastik hammaddeler, artık ambalaj endüstrisinde gittikçe önem kazanan ve zaten birim başına ambalaj tüketiminin az olduğu malzemelerdir.1970'li yıllardan beri çöp ve alışveriş torbalarında kullanılan malzeme miktarı % 50-60 oranında azaltılmıştır; streç filmlerin kalınlığı ise 15 mikrondan9 mikrona düşürülmüştür. Pet şişelerin cidar kalınlığının ise 25 yılda %25 azaldığı bilinmektedir.
2000'li yıllarda 22,5 gr olan bir 0,5 L'lik PET su şişesi günümüzde 10,5 gr düşürülerek %53'e varan bir malzeme tasarrufu sağlanmıştır. Yine benzer şekilde tek kullanımlık cam kola şişesi 2000 yılında 215 gr iken geçtiğimiz yıl 185 gr ulaşıldığı açıklanmıştır.
Tetra Pak firması yeni geliştirdiği bir ambalajında plastik kalınlığını %30 azalttığını, ancak yapı itibariyle daha kuvvetli hale getirdiğini bildirmektedir. Bu durumda firma yılda 50,000 ton plastik hammadde tasarrufu yaptığını ve % 17 daha az enerji kullanıldığını da eklemektedir. Ancak firma ambalajlarında kullandığı karton miktarını da %3,5 arttırmış bulunmaktadır.
Özellikle fleksibıl ambalaj malzemelerinde bugünlerde ölçek küçültme çok önemli bir kavramdır. Filmler gün geçtikçe daha da incelmektedir. 10 yıl önce ağır iş torbası için 200 µm kalınlığında film kullanılmaktaydı. Bugün bu torbalar 120 µm ve daha ince filmlerden yapılabilmektedir.
Konu ile ilgili detaylı bilgi için Ambalaj Bülteni yazımıza ulaşmak için tıklayınız...
Çelik Ambalaj - 850 Ml konserve kutusu
PET- 0,5 Lt su şişesi
Alüminyum- 330 mlİçecek kutusu