Yeşil Mutabakat - Ormansızlaşma Tüzüğü

Sayın ASD Üyeleri,

İlk kurucu kuruluşlarından olduğumuz DEİK Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu'na Ticaret Bakanlığımız tarafından iletilen yazıda, Avrupa Komisyonu tarafından 17 Kasım 2021'de sunulan ormansızlaşmadan arındırılmış ürünlere ilişkin AB Tüzüğü teklifine ilişkin olarak AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu (AP) arasında uzlaşı metninin, AP Genel Kurulu'nun 19 Nisan 2023 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında onaylandığı; 16 Mayıs 2023 tarihinde ise AB Konseyi tarafından kabul edildiği, (AB) 2023/1115 sayılı Tüzük 9 Haziran 2023 tarihli ve L 150 sayılı AB Resmi Gazetesinde yayımlanmış olup, yayımından 20 gün sonra yürürlüğe gireceği bilgisi verilmiştir.

Söz konusu Tüzük'ün, sığır eti, kereste, soya, palm yağı, kauçuk, kakao ve kahvenin yanı sıra deri, çikolata, mobilya, basılı kağıt ürünleri ile palm yağı bazlı seçili türev ürünler gibi belirli yan ürünleri ilgilendirmekte olup, Tüzüğün EK 1'inde ürünler HS sınıflandırma kodları ile birlikte listelenmektedir. İlgili ürünleri AB piyasasına süren, bulunduran veya ihraç eden tüm operatörler ve tacirler için zorunlu gereken özeni gösterme (due diligence) kuralları getirmektedir. 30 Aralık 2024 tarihinden itibaren anılan tedarik zincirlerindeki operatörlerin, AB'ye ihraç edilen emtia ve ürünlerin ormansızlaştırma içermediğini ve yasal olarak üretildiğini gösterebilmeleri gerekmektedir. Bu kapsamda, Tüzüğün ikinci maddesine göre ormansızlaşma içermeyen (deforestation-free) ifadesi, tarımsal gıda ürünleri için 31 Aralık 2020 tarihinde sonra ormansızlaşmanın gerçekleşmediği arazilerde üretildiği; sığır eti için ise, büyükbaş hayvanların 31 Aralık 2020 tarihinden sonra ormansızlaştırmaya tabi tutulmuş arazilerde üretilen ürünleri kullanarak beslenmemiş olması anlamına gelmektedir. Öte yandan, "Yasal" ifadesi ise ilgili ürünlerin üretimin yapıldığı ülkenin ilgili mevzuatına uygun olarak üretildiğini ifade etmekte; ilgili mevzuatın, arazi kullanım haklarını, çevrenin korunmasını, ormanla ilgili düzenlemeleri, üçüncü tarafların haklarını, işçi haklarını, insan haklarını, Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Hakları Bildirgesinde belirtilenler de dahil olmak üzere özgür, önceden ve bilgilendirilmiş rıza ilkesini, vergi, yolsuzlukla mücadele, ticaret ve gümrük düzenlemelerini içerebileceği belirtilmektedir.

Esasen Tüzük, ormansızlaşma ile ilişkili belirli ürünlerin AB pazarına sunulmasına ilişkin koşulları belirlemekte ve dolayısıyla AB üyesi olmayan üreticilere veya ihracatçılara doğrudan yükümlülük getirmemektedir. Öte yandan Tüzük, ilgili ürünlerin "ormansızlaştırma içermediğini" ve "yasal" olduğunu gösteren bilgi, belge ve verilerin kapsamlı bir şekilde izlenebilirliği ihtiyacını doğurmakta olup, AB operatörlerini ilgili emtia ve ürünleri AB pazarına sunmadan önce gerekli özeni göstermekle yükümlü kılmaktadır. Listelenen emtia/ürünlerden birini AB pazarına sunmadan önce, bir AB operatörünün, üretim yapılan ülke veya ülkeleri ve tüm arazilerin coğrafi konumunu içeren bir durum tespiti beyanı (due diligence statement) düzenlemesi gerekmektedir. Böylece, AB şirketlerinin tedarikçilerinden ürünün ormansızlaştırma içermediğini ve yasal olduğunu gösteren bilgileri toplamaları ve analiz etmeleri gerektiği anlamına gelmektedir. Tüzük kapsamında özen yükümlülüğü gereklilikleri, büyük AB operatörleri için 30 Aralık 2024 tarihinden itibaren; mikro ve küçük AB operatörleri için ise 30 Haziran 2025 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.

Tüzük metnine https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32023R1115 adresinden erişim sağlanması rica olunur.

Bilgilerinize sunarız,

Saygılarımızla,

Ambalaj Sanayicileri Derneği